20/04/2009

O mosteiro de San Paio

No fermoso val de Abeleda, como vixía, están as ruínas do mosteiro de San Paio. Tanto o mosteiro coma a igrexa parece que están en proceso de rehabilitación. As primeiras noticias que temos de San Paio de Abeleda, unha das igrexas máis importantes da comarca, corresponden ao ano 1127, data na que o rei Afonso VII, o Emperador, (1126-1157) lles concedeu aos irmáns Sancho e García Gundisálvez, polos seus bos servizos á Coroa, a demarcación do couto do mosteiro de San Paio de Abeleda, que era propiedade de ambos os dous. Nos últimos anos parece que houbo varios intentos para recuperalo e tamén tivo varios propietarios, pero todo quedou en intentos porque as ruínas seguen no mesmo estado. A verdade é que os veciños non saben quen é o último propetario nin se é certo que se vaia rehabilitar o que fora un interesante conxunto arquitectónico.


Aproveitando a miña estancia no Castro decidín dar un paseo para ver que había de certo sobre estas posibles obras. Un veciño da zona díxome que un arquitecto de Ourense mercara esta propiedade. Mellor dito, contoume que había unhas persoas que mercaran o mosteiro e que lle encargaran ao arquitecto de Ourense o proxecto de rehabilitación, pero como non tiveron cartos para pagarlle o proxecto, o arquitecto quedou finalmente coa propiedade. Máis tarde din que foi a Igrexa a que recuperou a propiedade para logo cedela en explotación durante setenta anos a un construtor mexicano radicado en Vigo e familiar, presuntamente, dun alto cargo da Xunta de Galicia na etapa de Pérez Touriño. Din tamén que este último propietario da concesión pensaba rehabilitar o conxunto arquitectónico para construír un hotel e mesmo facer alí unha corte con cabalos para fomentar o turismo rural. Para levar a cabo este ambicioso proxecto parece que xa se están mercando as leiras lindantes co mosteiro. Cómpre dicir que o recinto do mosteiro, o cemiterio e a igrexa están pechados cun cadeado e tamén cunha cadea nova, o que dá a entender que hai pouco tempo que se produciu este peche.


Mentres estaba eu facendo unhas fotografías dende o exterior deste conxunto arquitectónico —a porta do mosteiro está flanqueada por dúas árbores centenarias mal coidadas—, vexo que sae do pequeno edificio lindante —que en tempos pasados foi unha cadea— un rabaño de ovellas guiadas polo seu pastor. Este home, xa maior, e mais eu comezamos a parolar mentres as ovellas pastaban debaixo das árbores. Contoume que as ovellas durante o pastoreo tiñan que ser vixiadas e logo gardadas neste edificio que dende hai tempo funciona como corte das ovellas. O motivo de telas gardadas alí é porque viñan os raposos e comían os años máis novos. Este é un feito curioso pois, cando eu era pastor, os lobos eran os depredadores que atacaban o gando vacún ou ovino e os raposos na miña aldea só entraban nos galiñeiros.


Tamén me relatou aquel pastor que durante moitos anos utilizou unhas dependencias que había dentro do recinto do mosteiro: unha como palleira e a outra como corte das ovellas. Pero, cando se vendeu aquel conxunto, tivo que deixar as dependencias e logo mercar unha leira e, ao mesmo tempo, o edificio que hoxe é a corte do seu rabaño. Comentoume que os novos propietarios, a través doutra persoa, amosaron xa un certo interese pola propiedade que mercara el pero, «se a queren, terán que pagala ben; se non, que a deixen». Para este home o dos novos propietarios é un pouco misterioso porque non dan a cara e dese misterio xurdiron varias versións na zona: se os donos serán verdadeiramente adiñeirados, se contarán con axudas da Xunta para rehabilitar todo aquilo, etc. Sexa como for, o único que neste momento está rehabilitado e en pleno uso é o edificio que serviu de cadea e no que hoxe o pastor garda o seu rabaño para liberalo das garras dos raposos.

Nenhum comentário: